Раскіданае гняздо — страница 2

  • Просмотров 1065
  • Скачиваний 4
  • Размер файла 18
    Кб

Цяпер сын і ўнукі служыць і жаб-раваць... гаспадарскія сын і ўнукі.Лявон успамінае, як з бацькам ставілі новую хату і баць-ка падарваўся, цягаючы бярвенне, а ён пакалечыў нагу. Успамінае, як садзіў сад, працаваў налолі. «Чалавек з зям-лёй зрастаецца, як гэта дрэва: ссячы дрэўца — засохне, ад-бяры ў чалавека зямлю — згіне». З'ява VIIIСымон паведамляе, што заворваюць гародніну і пшані-цу. Кліча бацьку бараніць плён сваёй працы, хапае з-пад

лавы сякеру. Бацька не пускае, вырывае сякеру з рук. Зось-ка спрабуе супакоіць брата і бацьку. Лявон павучае сына, што «трэба праўды шукаць не тапаром, а розумам. Дзед твой не меў розуму, я не маю, але ты яго мей, каб з часам цябе і тваіх дзяцей не ганялі гэтак, як сягоння». З'ява IXАленка і Юрка са слязьмі на вачах паведамляюць, што «нейкія людзі страху з нашае хаты здзіраюць». Зоська хоча ісці іх папрасіць, каб не рабілі гэтага. Бацька

не пускае («Годзе ўжо бацька твой спіны нагнуўся і парогаў паабі-ваў»). Потым гаворыць, як памешаны, як чалавек, які страціў арыентацыю, дзе ён і што вакол адбываецца. Хата пачынае трашчаць. Лявон загадвае не пакідаць яе, пакуль ён не вернецца. З'ява Х—XIДанілка заўважае, што тата сёння як не ў сваім розуме. Сымон прызнае, што добра зрабілі, адабраўшы ў яго сяке-ру, а то забіў бы каго. Зоська просіць брата не рабіць гэта-га, бо хто

дагледзіць меншых. Зяблікі збіраюцца выйсці з хаты. З'ява XIIДворныя людзі паведамляюць, што гаспадар павесіўся.Мінула два тыдні. Акт другіЗ'ява IДанілка прыбівае абразок да дрэва. Марыля звяртаецца да Бога з просьбай не пакінуць яе, удаву, даць сілы выха-ваць дзяцей. Тлумачыць Данілку, чамудоўга не хавалі баць-ку (вялося следства). Данілка абяцае, што, як вырасце вялікі, пойдзе са сваёй скрыпачкай шукаць старонку, дзе плывуць

крыніцы з жывой вадой. З'ява IIСымон прыходзіць пасля пахавання бацькі. Лявона, як самагубцу, не дазволілі хаваць на могілках. На матчыны словы, што бацька грэшны і мусіць пакутаваць, Сымон га-ворыць: «Гэта вечная пакута толькі чалавека на звера пе-рарабляе... Я сам сябе не пазнаю. Калі кідаўсягоння на баць-каў труп зямлю, то мне здавалася, што ...засыпаю самога сябе, сваё шчасце, свае леты маладыя, засыпаю бога, лю-дзей, цэлы свет...»

Марыля хоча супакоіць сына, пераводзіць размову на становішча сям'і. Сымое не дазваляе ісці ў двор на паклон («...Не пайду туды і вы ўсе не пойдзеце... Над баць-кавай магілай зарок сабе даўжывым не сысці з гэтага месца, з гэтага нашага разграбленага гнязда»), Сымон гаворыць маці, што Зоська бегае ў двор да Паніча. З'ява IIIЗоська тлумачыць, дзе яна была. Дастае з-пад фартушка сала і хлеб, што нібыта дала на памінкі цётка. Сымон не верыць